اعتیاد به مواد مخدر پدیده ای پیچیده است که سالانه میلیون ها نفر را در سراسر جهان تحت تاثیر قرار می دهد. در حالی که برخی از افراد ممکن است شروع ناگهانی مصرف مواد مخدر را تجربه کنند، بسیاری دیگر به تدریج و در طول زمان به تدریج اعتیاد خود را ایجاد می کنند. قرار گرفتن طولانی‌مدت در معرض داروها و تغییرات در ترکیب شیمیایی مغز دو عامل کلیدی هستند که می‌توانند به این پیشرفت کمک کنند.
هنگامی که شخصی برای اولین بار مصرف مواد را شروع می کند، ممکن است عواقب بالقوه اعمال خود را درک نکند. اما با گذشت زمان، اثرات مصرف مواد مخدر به طور فزاینده ای آشکار می شود. در ابتدا، مصرف کنندگان ممکن است احساس سرخوشی و افزایش سطح انرژی داشته باشند. با گذشت زمان، این افزایش های موقتی جای خود را به علائم منفی مانند تحریک پذیری، اضطراب، افسردگی و علائم ترک فیزیکی مانند تعریق، لرزش، حالت تهوع و سردرد در هنگام تلاش برای توقف یا کاهش مصرف می دهد. این علائم اغلب ترک خود به خود را برای کاربران دشوار می کند و باعث می شود که علیرغم تأثیرات منفی بر زندگی آنها به مصرف ادامه دهند.
مراحل اعتیاد چیست؟
مراحل اعتیاد بسته به نوع ماده مصرفی و یا نوع رفتار اعتیاد آورمتفاوت است.درواقع اعتیاد یک تجربه فردی پیچیده است و شامل چندین مرحله کلی میشود:
1- استفاده اولیه: برای شروع مصرف، یک معتاد برای اولین بار یک ماده یا رفتار را امتحان می کند، اغلب بخاطر یکی یا چندتا از دلایل زیر :
- در دسترس بودن مواد
- فشار همسالان در موقعیت های اجتماعی
- سابقه خانوادگی مصرف مواد
- شرایط سلامت روانی مانند افسردگی و اضطراب
اولین استفاده بیشتر با “ازمایش های دوره ای” تکمیل می شود که در آن شخص معتاد ماده یا رفتار مورد نظر را در موقعیت های مختلف ازمایش می کند. برای دیدن اینکه چگونه بر زندگی او تاثیر می گذارد. با این وجود، حتی این عوامل خطر لزوماً منجر به ایجاد یک اختلال مصرف مواد مانند اعتیاد در افراد پرخطر نمی شود.
2. استفاده منظم / ادامه استفاده:مرحله بعدی چرخه اعتیاد، سوء مصرف مواد است. این نقطه ای است که در آن فرد از ماده به طور مکرر و نامناسب استفاده می کند.همانطور که یک فرد همچنان به تجربه مصرف ماده، یا انجام رفتار ادامه می دهد، استفاده از ان عادی می شود و الگویی را برای استفاده منظم اغلب به عنوان راهی برای مقابله با استرس یا سایر مشکلات از ان ایجاد می کند.
3. استفاده خطرناک/ تحمل: در این مرحله، فرد در سوء استفاده خطرناک از ماده، یا رفتاری که تاثیر منفی بر زندگی شخصی و حرفه ای و همچنین روابط اجتماعی او دارد، افراط می کند. همانطور که رفتار اعتیاد اور یا مصرف مواد برای تبدیل شدن به یک سبک زندگی پیشرفت می کند، اولین شروع اعتیاد اغاز می شود در نتیجه، شخصی که از این ماده استفاده می کند ممکن است دوز یا دفعات مصرف را افزایش دهد تا بتواند نتیجه اولیه را دوباره بدست آورد. برای مدتی، این ممکن است کار کند. سپس، با گذشت زمان، تحمل به این دوز جدید رخ می‌دهد و فرد دوباره دوز ماده مصرفی را افزایش می‌دهد و باعث پیشرفت به سمت سوء مصرف مواد سنگین میشود.این مرحله به مرور زمان به مرحله بعدی در چرخه اعتیاد یعنی وابستگی می انجامد.
4. وابستگی: در این مرحله، فرد وابستگی جسمی و یا روانی به ماده یا رفتار را ایجاد کرده است و علائم ترک را تجربه می کند . زمانی که فرد سعی می کند استفاده از ماده را متوقف کند سوء مصرف دیگر به دلایل تفریحی یا پزشکی نیست، بلکه فرد به یک ماده مشخص وابسته شده است. شخص معتاد از کنترل وسوسه خود ناتوان می شود و احساس می کند قادر به کنترل عملکرد خود در عین هوشیاری نیست.
5. اعتیاد/اختلال سوءمصرف مواد: اعتیاد یک اختلال خاص و مزمن سلامت روان است که منجر به علائم و رفتارهای مشخصی می شود که می تواند برای تشخیص این بیماری استفاده شود. در این مرحله، فرد معتاد معیارهای تشخیص بالینی اعتیاد را براورده می کند. که شامل استفاده مداوم از ماده یا رفتار با وجود عواقب منفی و مشکل در کنترل آن است. فرد مبتلا بیشتر بر روی به دست اوردن مواد و درگیر شدن در رفتار اعتیاد اور خود متمرکز می شود و ممکن است به نظر برسد که یک فرد کاملا متفاوت است.
6. عود: عود آخرین مرحله از سطوح اعتیاد است. زمانی اتفاق می‌افتد که فرد از حفظ هدف خود یعنی کاهش یا اجتناب از مصرف مواد مخدر یا الکل دست بکشد و به سطوح قبلی مصرف خود بازگردد. گاهی اوقات، درمان اولیه کاملاً درست نیست، یا فرد با تلاش برای ترک بدون کمک شروع می‌کند و به مرور زمان کنترل از دست می‌رود و فرد دوباره به مصرف مواد مخدر روی می‌آورد. با این حال، این امر نشانه شکست درمان فرد نیست، فقط باید درمان را تنظیم کرد.
علاوه بر تغییرات فیزیولوژیکی ناشی از مصرف مواد مخدر، عوامل روانی نیز دخیل هستند. بسیاری از افرادی که دچار اعتیاد به مواد مخدر می شوند، حوادث آسیب زا یا سایر عوامل استرس زا را در زندگی خود تجربه کرده اند که منجر به روی آوردن آنها به مواد مخدر به عنوان مکانیزم مقابله شده است. برخی دیگر ممکن است شرایط زمینه ای سلامت روانی مانند اضطراب یا افسردگی داشته باشند که آنها را مستعد ابتلا به اعتیاد می کند. بدون درمان و حمایت مناسب، این افراد ممکن است خود را در چرخه ای از سوء مصرف مواد که همچنان از کنترل خارج می شود، گرفتار بیابند.
برای افرادی که ممکن است در معرض خطر ابتلا به اعتیاد به مواد مخدر باشند بسیار مهم است که زودتر به دنبال کمک باشند و اقداماتی برای جلوگیری از شروع آن انجام دهند. این شامل رسیدگی به هر گونه مسائل بهداشت روانی اساسی، جستجوی درمان و مشاوره، و اجتناب از محیط هایی است که مواد مخدر به راحتی در دسترس هستند. با انجام اقدامات پیشگیرانه برای محافظت از خود، افراد می توانند خطر ابتلا به اعتیاد به مواد مخدر را به حداقل برسانند و زندگی سالم و رضایت بخشی داشته باشند. در نتیجه، در حالی که اعتیاد به مواد مخدر می‌تواند به طور ناگهانی اتفاق بیفتد، معمولاً فرآیندی تدریجی است که برای غلبه بر آن نیاز به توجه و مداخله دقیق دارد.
بدون دیدگاه