دکتر مجتبی رجب پور، روانشناس و مدرّس دانشگاه
چگونه با فرزندان خود درباره آثار و عوارض مصرف مواد سخن بگوییم؟ (قسمت اول)
دوره پیش دبستانی به سالهای سه تا پایان شش سالگی کودک اطلاق می شود؛ زمانیکه کودک پس از یادگرفتن مهارت های پایه زندگی شامل راه رفتن، حرف زدن و… تلاش می کند بر آنها تسلط یابد. در سه سالگی کودک مفهوم زمان گذشته و حال را درک می کند و با مفاهیم دیروز، امروز و فردا آشنا می شود. بنابر نظر اریکسون، کودکان در این مرحله بر انجام تکالیف تمرکز دارند و برای فعالیت های جدیدی برنامه ریزی می کنند. از دیگر ویژگیهای این مرحله از زندگی می توان به داشتن هدف و جهت، آمادگی برای وظایف سازنده و سازماندهی عمل برای یک فعالیت معین اشاره نمود. تقویت این امور توسط والدین موجب احساس ابتکار و مسئولیت و در غیر اینصورت موجب احساس گناه در کودکان خواهد شد. رشد و تکامل کنجکاوی در کودک او را وادار می کند به اعمال تازه دست بزند، از طرف دیگر احساس گناهی که بر اثر انجام آن اعمال ابتکاری در او پیدا می شود وجدان اخلاقی او را پی ریزی می کند. کودکان در شش سالگی سرکش و گستاخ می شوند و این حالت در شش و نیم سالگی (6/5) سالگی خاتمه پیدا می کند.
همان گونه که گفته شد کودکان در این سن کنجکاو هستند و علاقمند به یادگیری هستند. تمایل دارند جهان را از منظر و چشم خود ببینند و تجربه کنند. با اینحال، از آنجائیکه هنوز قدرت پیش بینی آینده و برنامه ریزی طولانی مدت را به طور کامل نیاموخته و مسلط نشده اند معمولا تحمل و حوصله شنیدن صحت طولانی مدت و پیچیده را ندارند. آنها معمولا از رفتار دیگران (والدین، مربیان مهدکودک، برادر و خواهر بزرگتر، ستارگان ورزشی هنری و تلویزیون و…) پیروی می کنند. بنابر این مهمترین گام در آموزش های پیشگیری از مصرف مواد و سایر آسیب های فردی و اجتماعی این است که والدین خود الگوی مناسبی برای کودک باشند و با گفتار و کردار مناسب، نمونه ای عملی جهت تقلید و یادگیری کودک به وی ارائه نمایند.
موارد زیر جهت آموزش به کودکان پیش دبستانی توصیه می شود:
- آشنایی با اندام های بدن و کارکرد آنها و نحوه مراقبت از آنها
- تقویت مسئولیت پذیری کودک در قبال خود و دیگران
- اصول اولیه ارتباطات اجتماعی و رابطه متقابل
- آموزش و تاکید بر اینکه گاهی اوقات به کمک و راهنمایی دیگران نیاز دارند.
- آشنایی با مواد سمی موجود در منزل (مانند شوینده ها و حشره کش ها) و عوارض آنها
- آموزش در خصوص داروهای موجود در منزل و عدم تجویز آنها بدون تجویز پزشک و نیز مدیریت مصرف صحیح دارو
- صحبت در خصوص شرایط انتخاب منبع مناسب برای پرسش و دریافت اطلاعات صحیح تکمیلی
- آموزش قوانین و مقررات منزل و تاکید بر پیروی از آنها
- آموزش مهارت های زندگی مناسب سن شامل مهارت های مرتبط با تصمیم گیری و حل مسئله
بدون دیدگاه